4 ways to improve Emotional Intelligence | Emotional Intelligence by Daniel Goleman (Summary)

If I divide Intelligence into two parts, the first one will be Intellectual Intelligence which we measure by IQ and the other one will be Emotional Intelligence which we measure by EQ. Among these two, IQ is the part which is given more importance and value by us, we all want our IQ to be the best and to be intellectually very smart meaning to score good grades to have a nice memory, to understand things easily and quickly, etc. It's good to think like this but the problem is our life success depends 20% on IQ whereas 80% depends on our EQ. Many research and studies have confirmed that most of the people who had a low or an average IQ but good EQ has achieved a lot of success in their lives whereas people who had a good IQ but low EQ has everything like happiness, bank balance, good relationship, etc. less in comparison. The reason for this is we humans are emotional creatures. Most people think that humans are logical and rational creatures but that's not true, because most of the decisions we take are under emotional influence and not by logical influence. If a person comes to know, that his house is on fire and his family members are still stuck inside the house on reaching near the home. He won't think about the fire, whether going inside will be safe or not for him? Instead, he will enter the house directly without thinking about his life just to save his family. This is the power of emotions similarly emotions play a very important role in every aspect of our lives whether in taking any decisions or in any actions. To be Emotionally Intelligent means to understand the powerful emotions of your and others, and to handle it properly. The person who can understand the emotions of others influences them so much that they can’t think of their life and can connect to such a person emotionally. That person can achieve almost everything in his life and the best part is we all can learn EQ and can improve it by practicing it which is not possible for IQ. So, today I will share 4 domains with you all which on practicing we can increase and can improve our EQ.

1. Self-Awareness: We all know a man or have seen

in a Reality shows, a person who thinks that he is very, funny or he can sing or dance or can do anything and feels that people like him and admire his talent. But the reality is the opposite, he was living under the wrong impression. This was an example of not being self–aware. Self-awareness means knowing yourself clear about your strong points, weak points, your character, motives, etc. Hence, we are talking about emotions so in self-awareness it will be like more to understand and focus on your emotions which sounds easy but it's not that simple. Most of the time we say bad things to others or behave badly, but later we realize how bad we behaved due to anger which was not right. Emotional self-awareness means always be informed about your feelings and not going with the flow of emotions. Always be aware of your anger and sadness to be aware of the behavior of others which makes you feel good or bad. Self-awareness is the most important part of EQ because unless you don't understand your emotions properly, you won't understand others as well.

2. Managing Emotions: A man was driving a car on his way home. Suddenly a fast car passes by his side & overtake his car. It was so close that he just survived the accident. This incident makes him very angry, he starts abusing that man loudly but he realizes that the man couldn't hear him then he increases his car gear with full anger and try to go beside his car by taking the wrong side of the road so that he can abuse him and shout at him. But suddenly, another

car comes in front of him, he reverses his car with full speed so that he can avoid the clash due to which he faces the huge accident. We humans usually don't manage our emotions properly. Especially anger because of which always something bad happens. Now this sudden anger and emotions, we can't eliminate which we shouldn't do. But yes, we can quickly end the emotions as it comes. We can do this by using the technique of reframing. Re-framing means to see that negative situation from different and other perspectives. The anger of that car driver was normal and obvious but instead of ending that anger, it increased. Because he must have thought that the person inside the car is trying to act cool or smart or trying to show off. But if he had framed that situation in another way like maybe that person would have some important work to do or maybe due to any medical emergency or anything important maybe the reason for him driving fast. His assumption must be entirely wrong but reframing the situation this way would have positively handled his emotions. Due to which he would have controlled his anger and would have survived. Similarly, even we have to reframe the negative situation into a positive to control or manage our anger without thinking about whether we are Right or Wrong. When we get a negative feeling, it grows as we think which can create a big problem. So it will be much better if we break the negative thinking chain as soon as possible earlier. I had a habit, whenever I used to feel sad I use to listen to sad songs. This makes me feel more negative and low because this was not the correct way to deal with the negative situation. The right way to deal with negativity is to do work that is positive or to do any work which gives you positivity. I should do works like going for a walk to see comedy shows or anything funny, to do exercise or to play any games, or doing yoga or any work which will uplift my emotions and will make me feel positive and happy.

3. Empathy: A two-year-old girl Lina sees a child falling on the ground. She started crying and ran towards her mom. Lina cried because she felt the pain of that child. Empathy means the

ability to understand and share the feelings of others to understand how bad they are feeling and to share their feelings. Most criminals, rapists, psychopaths have one thing in common. They do not have empathy. They do not understand how the victim was feeling when they were harassing and torturing them. As per the test, Psychopaths do not understand the difference between the normal word ‘chair’ and the emotionally impactful word ‘Death’. Having no empathy isn't bounded to criminals. Nowadays, we can only see the sympathy in all of us, not empathy. Sympathy means feeling pity for someone which we can see in social media sites, in many places where people show sympathy for others but have empathy for others. Such people are very rare who feel the pain of others and try to understand others feeling and appreciates other emotions and try to do something for them. Empathy is one of the most important things, which makes you emotionally intelligent. And its (empathy)  presence in all of us is very important. Now, one of the important ways to improve Empathy is you need to be very relaxed and patient because anger will not allow you to understand other feelings & emotions. And how to control your anger, I've explained to you in managing emotions. Again I will personally request you to start improving your empathy. This will be beneficial for you and also make this world a better place to live.

4. Building Relationships: The time when there was a war going on between American & Vietnam and in between of Rice Farm there was the road. On one Side David, an American soldier was hiding along with his army, and on the other side Vietnam soldiers were hiding, firing, was going on from both sides. Suddenly some Buddhist Monks came on the road and they were walking in a single line to cross that road. They

were walking very peacefully & calmly as if nothing was happening without looking right or left. They walk the entire road with peace, seeing this firing stops from both sides. David felt bad after which he and his team did not feel like fighting. David thinks that maybe the Vietnam soldiers also feeling the same because even after Buddhists walked out from there, there was no firing from another side at all. And all the soldiers went back to their military base. In this real-life story, every soldier left fighting because emotions are contagious which easily gets transfer from one person to another. When a child or anyone looks at us with a smiling face, automatically you also start smiling. This happens because our emotions are very impactful on other emotions. So if someone talks to you in anger and in return if you also talk to that person with anger, then the entire conversation will be in anger and the outcome will not be good. But if someone talks to you in anger, still you talk to the person calmly and manage your emotion then there will be higher chances that it will control the other person's anger as well. I’ve shared these concepts and ideas from the book Emotional Intelligence by Daniel Goleman, you should read this book, because I feel that having Emotional Intelligence is very important for all of us. This will help you in business, relationships, and almost in every aspect.

    

  भावनिक बुद्धिमत्ता सुधारण्याचे ४ मार्ग | डॅनियल गोलेमन लिखित इमोशनल इंटेलिजन्स (सारांश )

      मी बुद्धिमत्तेला दोन भागात विभागल्यास प्रथम बौद्धिक बुद्धिमत्ता असेल जी आपण IQ द्वारे मोजतो आणि दुसरा एक भावनात्मक बुद्धिमत्ता असेल ज्याचा आपण EQ द्वारे मोजतो. या दोघांपैकी बुद्ध्यांक हा एक भाग आहे ज्यास आपल्याद्वारे अधिक महत्त्व आणि मूल्य दिले जाते, आपल्या सर्वांना आपली बुद्धिमत्ता सर्वोत्कृष्ट असावी आणि चांगली स्मृती मिळावी यासाठी चांगली ग्रेड मिळवणे, गोष्टी सहजपणे आणि द्रुतपणे समजून घेणे यासाठी बौद्धिकदृष्ट्या खूप स्मार्ट अर्थ असावेत अशी आपली इच्छा आहे. , इ. असे विचार करणे चांगले आहे परंतु समस्या ही आहे की आपल्या जीवनातील यश २०% बुद्ध्यांकावर अवलंबून असते तर ८०% आपल्या भावनात्मक बुद्धिमत्तेवर अवलंबून असतात. बर्‍याच संशोधन आणि अभ्यासांनी याची पुष्टी केली आहे की बर्‍याच लोकांकडे ज्यांचा  कमी किंवा सरासरी बुद्ध्यांक होता परंतु चांगली भावनात्मक बुद्धिमत्ता होती त्यांच्या आयुष्यात बरेच यश मिळाले आहे, ज्यांच्याकडे चांगली  बौद्धिक बुद्धिमत्ता पण कमी भावनात्मक बुद्धिमत्ता होती अशा लोकांकडे आनंद, पैसा चांगले नातेवाईक इ.  तुलनेने कमी असतात. याचे कारण आपण मानव भावनिक प्राणी आहोत. बहुतेक लोकांना असे वाटते की मानव तार्किक आणि तर्कसंगत प्राणी आहेत परंतु हे खरे नाही, कारण आपण घेत असलेले बहुतेक निर्णय तार्किक प्रभावाखाली घेत नसून भावनिक प्रभावाखाली घेत असतात. एखाद्या व्यक्तीस हे कळले की त्याच्या घराला आग लागली आहे आणि घराच्या जवळ पोहोचल्यावर त्याला कळते कि त्याचे कुटुंबातील सदस्य घरातच अडकले आहेत. तो आगीबद्दल विचार करणार नाही, आत जाणे त्याच्यासाठी सुरक्षित असेल की नाही? त्याऐवजी, तो फक्त आपल्या कुटुंबाचा बचाव करण्यासाठी आपल्या जीवनाचा विचार न करता थेट घरात प्रवेश करेल. भावनांच्या सामर्थ्यामुळेच भावना निर्णय घेताना किंवा कोणत्याही कृतीतूनआपल्या जीवनातील प्रत्येक बाबतीत महत्वाची भूमिका निभावतात. भावनिक बुद्धिमत्ता असणे म्हणजे आपल्या आणि इतरांच्या प्रभावी भावना समजून घेणे आणि त्या योग्यरित्या हाताळणे. ज्याला इतरांच्या भावना समजून घेता येतील ज्यामुळे त्यांच्यावर इतका प्रभाव पडतो की तो त्यांच्या जीवनाचा विचार करू शकत नाही आणि अशा व्यक्तीशी भावनिकरित्या कनेक्ट होऊ शकतो. ती व्यक्ती आपल्या आयुष्यातील जवळजवळ प्रत्येक गोष्ट साध्य करू शकते आणि सर्वात चांगला भाग म्हणजे आपण सर्वजण EQ शिकू शकतो आणि त्याचा अभ्यास करून त्यास सुधारू शकतो जे IQ च्या बाबतीत शक्य नाही. तर, आज मी आपल्यासह ४ मार्ग सामायिक करत आहो जे सराव केल्यावर आपण भावनात्मक बुद्धिमत्ता वाढवू शकतो  स्वतःला सुधारू शकतो.

    १. आत्म-जागरूकता: आपण सर्वजण आपल्या आयुष्यात अशा एका माणसाला ओळखतो किंवा रिअल्टी शोमध्ये पाहिलेला असतो, ज्याला असे वाटते की तो खूपच मजेशीर आहे किंवा तो गाणे किंवा नाचू शकतो किंवा काहीही करू शकतो आणि असं वाटतं की लोकांना तो आवडतो आणि त्याच्या प्रतिभेचे कौतुक करतात. पण वास्तव त्याउलट असते , तो चुकीच्या संस्काराने जगत असतो. स्वत: चे आत्म-जागरक न होण्याचे हे उदाहरण होते. आत्म-जागरूकता म्हणजे स्वत: ला आपल्या मजबूत पैलू , कमकुवत पैलू ,आपले चारित्र्य, हेतू इत्यादींबद्दल स्वत: ला स्पष्टपणे जाणणे. आपण भावनांबद्दल बोलत आहोत कारण आत्म-जागरूकता म्हणजे आपल्या भावना समजून घेणे आणि त्यावर लक्ष केंद्रित करणे अधिक सोपे होईल जे सोपे वाटेल परंतु हे इतके सोपे नाही. बर्‍याचवेळा आपण इतरांना वाईट गोष्टी बोलतो किंवा त्यांच्याशी वाईट वागतो, परंतु नंतर आपल्याला कळते की रागामुळे आपण किती वाईट वागलो जे योग्य नव्हते. भावनिक आत्म-जागरूकता म्हणजे आपल्या भावनांविषयी नेहमीच माहिती दिली पाहिजे आणि भावनांच्या प्रवाहाबरोबर न जाता. इतरांच्या वागण्याबद्दल जाणीव ठेवण्यासाठी आपल्या रागाबद्दल आणि दु: खाबद्दल नेहमी जागरूक रहा जे आपल्याला चांगले किंवा वाईट वाटते. आत्म-जागरूकता हा EQ चा सर्वात महत्वाचा भाग आहे कारण जोपर्यंत आपण आपल्या भावना योग्यरित्या समजत नाही तोपर्यंत आपण इतरांनाही समजणार नाही.२

    २. भावनांचे व्यवस्थापन करणे: घराकडे जात असताना एक माणूस कार चालवत होता. तेवढ्यात अचानक एक वेगवान कार त्याच्या शेजारून गेली आणि त्याच्या गाडीला मागे टाकले. तो इतक्या जवळून होता की तो अपघातातून बचावला. या घटनेने त्याला खूप राग येतो, तो त्या माणसाला मोठ्याने शिवीगाळ करू लागतो पण त्याला हे समजते की त्या माणसाला ऐकू जात नाही मग त्याने पूर्ण रागाने आपली कारचा गिअर वाढविला आणि रस्त्याच्या चुकीच्या बाजूने गाडी घेऊन जाण्याचा प्रयत्न केला जेणेकरून तो त्याचा अपमान करु शकेल आणि त्याच्यावर ओरडू शकेल. पण अचानक, दुसरी गाडी त्याच्या समोर आली, त्याने त्याची कार पूर्ण वेगाने उलटी झाली जेणेकरून त्याला हा संघर्ष टाळता आला नाही आणि त्याचा मोठा अपघात झाला. आपण मानव सहसा आपल्या भावना व्यवस्थितपणे व्यवस्थापित करत नाही. विशेषत: राग ज्यामुळे नेहमी काहीतरी वाईट घडते. आता हा राग आणि या भावना आपण अचानक दूर करू शकत नाही. पण हो, भावना जशा जशा येतात तशाच आपण संपवू शकतो. आपण हे रीफ्रॅमिंग तंत्र वापरून करू शकतो. पुन्हा तयार करणे (reframing) म्हणजे नकारात्मक परिस्थिती भिन्न आणि इतर दृष्टिकोनातून पाहणे. त्या कार चालकाचा राग सामान्य आणि स्पष्ट होता पण तो संताप संपण्याऐवजी तो वाढला. कारण त्याने असा विचार केला असावा की कारमधील एखादी व्यक्ती मस्त वा स्मार्ट बनण्याचा प्रयत्न करीत आहे किंवा ती दाखवण्याचा प्रयत्न करीत आहे. परंतु जर त्याने अशी परिस्थिती दुसर्‍या मार्गाने तयार केली असती की कदाचित त्या व्यक्तीस काही महत्त्वाचे काम असेल किंवा कदाचित वैद्यकीय आपत्कालीन परिस्थितीमुळे किंवा काही महत्त्वाचे कारण कदाचित त्याने वेगवान वाहन चालवण्याचे काम केले असेल. त्याचा समज पूर्णपणे चुकीचा असणे आवश्यक आहे परंतु अशा प्रकारे परिस्थितीत सुधारणा करण्यामुळे त्याच्या भावना सकारात्मकपणे हाताळल्या जाऊ शकतात. ज्यामुळे त्याने आपल्या रागावर नियंत्रण ठेवले असते आणि वाचला असता. त्याचप्रमाणे आपला राग नियंत्रित करण्यासाठी किंवा योग्य किंवा चुकीचे आहे याचा विचार न करता आपल्या रागावर नियंत्रण ठेवण्यासाठीदेखील आपल्याला नकारात्मक परिस्थितीला नकार द्यावा लागेल. जेव्हा आपल्याला नकारात्मक भावना येते तेव्हा असा विचार करते की ती एक मोठी समस्या निर्माण करते. म्हणून जर आपण लवकरात लवकर नकारात्मक विचारांची श्रृंखला खंडित केली तर ते बरेच चांगले होईल. मला एक सवय होती, जेव्हा जेव्हा मला वाईट वाटत होतं तेव्हा मी दु: खी गाणी ऐकायचो . यामुळे मला अधिक नकारात्मक आणि कमी जाणव्हायचं कारण नकारात्मक परिस्थितीशी सामना करण्याचा हा योग्य मार्ग नाही . नकारात्मकतेचा सामना करण्याचा योग्य मार्ग म्हणजे सकारात्मक कार्य करणे किंवा कोणतीही कार्ये जी आपल्याला सकारात्मकता देईल. विनोदी कार्यक्रम किंवा मजेदार काहीही पाहण्यासाठी फिरायला जाणे, व्यायाम करणे किंवा कोणताही खेळ खेळणे, किंवा योगासने किंवा असे कोणतेही कार्य करणे ज्यातून आपल्या भावना उत्तेजित होतील आणि आपल्याला सकारात्मक आणि आनंदी वाटेल अशी कामे करावीत.

    ३. करूणा : दोन वर्षाची मुलगी लीनाने एक मूल जमिनीवर पडताना पाहले . ती रडू लागली आणि तिच्या आईकडे पळाली. लीनाने रडल्यामुळे तिला त्या मुलाची वेदना जाणवली. करूणा म्हणजे दुसर्‍याच्या भावना किती वाईट आहेत हे समजून घेण्याची आणि त्यांच्या भावना सामायिक करण्याची क्षमता. बहुतेक गुन्हेगार, बलात्कारी, मनोरुग्णांमध्ये एक गोष्ट साम्य आहे. त्यांना करूणा नसते. जेव्हा ते पीडित व्यक्तीला त्रास देतात व छळ करतात तेव्हा त्यांना काय वाटते हे त्यांना समजत नाही. चाचणीनुसार, मनोरुग्णांना सामान्य शब्द ‘खुर्ची’ आणि भावनिक परिणामकारक शब्द ‘मृत्यू’ यामधील फरक समजत नाही. करूणा नसणे हे गुन्हेगारांना बंधनकारक नसते. आजकाल, आपण सहानुभूती दाखविली नाही तर केवळ आपल्या सर्वांमध्येच सहानुभूती पाहू शकतो. सहानुभूती म्हणजे एखाद्याच्याबद्दल करुणा वाटणे ज्यास आपण सोशल मीडिया साइट्समध्ये पाहू शकतो, बर्‍याच ठिकाणी लोक इतरांबद्दल सहानुभूती दर्शवितात परंतु इतरांबद्दल सहानुभूती दर्शवितात. असे लोक फार दुर्मिळ आहेत जे इतरांच्या वेदना जाणवतात आणि इतरांना भावना समजून घेण्याचा प्रयत्न करतात आणि इतर भावनांचे कौतुक करतात आणि त्यांच्यासाठी काहीतरी करण्याचा प्रयत्न करतात. करूणा ही सर्वात महत्वाच्या गोष्टी आहेत जी तुम्हाला भावनिकदृष्ट्या बुद्धिमान बनवते. आणि त्याची (करूणा) आपल्या सर्वांमध्ये उपस्थिती खूप महत्वाची आहे. आता, करूणा सुधारण्याचा एक महत्वाचा मार्ग म्हणजे तुम्हाला खूप आराम आणि संयम असणे आवश्यक आहे कारण राग आपल्याला इतर भावना आणि भावना समजून घेण्याची परवानगी देणार नाही. आणि आपला रागावर कसा नियंत्रण ठेवायचा, मी भावनांच्या व्यवस्थापनाविषयी स्पष्ट केले आहे. पुन्हा मी आपणास विनंती करतो की आपण सहानुभूती सुधारण्यास प्रारंभ करा. हे आपल्यासाठी फायदेशीर ठरेल आणि या जगाला राहण्यासाठी एक चांगले ठिकाण बनवेल.

    ४. संबंध निर्माण करणे : अमेरिका व व्हिएतनाममध्ये एका भाताच्या शेतात युद्ध चालू होते आणि त्या शेतातून एक रस्ता होता . एकीकडे डेव्हिड, एक अमेरिकन सैनिक आपल्या सैन्यासह लपत होता आणि दुसरीकडे व्हिएतनामचे सैनिक लपून बसले होते, गोळीबार करीत होते, दोन्ही बाजूंनी ते चालू होते. अचानक काही बौद्ध भिक्षु रस्त्यावर आले आणि ते रस्ता ओलांडण्यासाठी एका ओळीत चालले होते. उजवीकडे किंवा डावीकडे न पाहता काहीहि होत नसल्यासारखे ते शांततेने चालले होते आणि दोन्ही बाजूंनी हा गोळीबार थांबतो . डेव्हिडला वाईट वाटते ज्यानंतर त्याला आणि त्याच्या संघाला लढायला आवडत नाही. डेव्हिडचा विचार करतो की कदाचित व्हिएतनाम सैनिकांनाही तेच वाटत असेल कारण बौद्ध तेथून निघून गेल्यानंतरही दुसर्‍या बाजूने गोळीबार झाला नव्हता. आणि सर्व सैनिक त्यांच्या सैन्यात परत गेले. वास्तविक जीवनातील या कथेत प्रत्येक सैनिक लढाई सोडून गेला कारण भावना संक्रामक असतात ज्या सहजपणे एका व्यक्तीकडून दुसर्‍या व्यक्तीकडे हस्तांतरित होतात. जेव्हा एखादा मूल किंवा कुणी हसतमुख चेहऱ्याने आपल्याकडे पाहतो तेव्हा आपोआप आपल्या चेहऱ्यावर देखील हसू येते. असे घडते कारण आपल्या भावना इतर भावनांवर खूप परिणाम करतात. म्हणून जर कोणी रागाने तुमच्याशी बोलला आणि त्या बदल्यात तुम्हीही रागाने त्या व्यक्तीशी बोलले तर संपूर्ण संभाषण रागाच्या भरात होईल आणि त्याचा परिणाम चांगला होणार नाही. परंतु जर कोणी रागाने तुमच्याशी बोलला तर तुम्ही त्या व्यक्तीशी शांतपणे बोलला आणि तुमची भावना व्यवस्थापित कराल तर त्या व्यक्तीच्या रागावरही नियंत्रण ठेवण्याची अधिक शक्यता असते. मी डॅनियल गोलेमन लिखित "इमोशनल इंटेलिजन्स" या पुस्तकातून या संकल्पना व कल्पना सामायिक केल्या आहेत, तुम्ही हे पुस्तक वाचले पाहिजे कारण मला वाटते की आपल्या सर्वांसाठी भावनात्मक बुद्धिमत्ता असणे फार महत्वाचे आहे. हे आपल्याला व्यवसाय, नातेसंबंध आणि जवळजवळ प्रत्येक बाबतीत मदत करेल.